TÜRKÇE ADI : MEYVE KAHVERENGİAKARI
LATİNCE ADI : BRYOBIA RUBRIOCULUS
İNGİLİZCE ADI : BROWN APPLE MITE
Yumurta
Biyolojisi
Yumurta
Yumurtaları bilye şeklinde ve kırmızı renkte olup, üzeri hafif beyaz mumludur. Dal çatallarında ve sürgün boğumlarında kırmızı kümeler halinde bulunurlar. Bu nedenle yumurtalarından kışın kolayca tanınır.
Meyve kahverengiakarı kışı yumurta halinde geçirir. Kış yumurtalarını genellikle 1-2 yıllık dallar üzerine bırakırlar. Yumurtaları odun meyve tomurcukları etrafında, yaprak gözleri civarında görülür. Yoğunluğun çok olduğu yıllarda yumurtalarını kalın dallara ve hatta ağaç gövdelerine bırakırlar. Bu durumda dallar pas rengini alır. Kış yumurtaları hava koşullarına göre mart sonu ve nisanın ilk günlerinden itibaren açılmaya başlar ve mayısa kadar açılmaya devam eder. Nisan sonuna kadar kış yumurtaları genellikle açılmış olur.
Larva
Larvalar yumuşak şekilli ve kırmızı renklidir. Yumurtadan çıkan larvalar yapraklarda beslenir.
Ergin
Erginler kırmızı, kahverengi ve yeşil karışımı renklidir. Üstten bakıldığında sırtı düz ve karın kısmı şişkindir. Vücut kıllarının yaprak şeklinde oluşu bu türe özgüdür. Ön bacakları diğer kırmızı örümceklere göre daha çok uzundur. Erginleri daha çok bir ve iki yıllık dallar üzerinde bulunur ve yapraklarda ağ örmez. Erkekleri yoktur. Döllenmeden çoğalırlar.
Ergin dönemini 1-2 yıllık dallar üzerinde geçirir. Bu özellik meyve kahverengiakarına özgü bir davranıştır. Kış yumurtalarını temmuz ortasından itibaren dallara bırakmaya başlar. Bu yumurtlar yaz içinde açılmaz, açılması için üzerinden bir kış geçmesi gerekir. Bu akarın ilk dölleri yalnız yaz yumurtası bırakır. Bu yumurtalar yaz ayları içinde açılır. Son döller tamamen kış yumurtası, arasındaki döller hem yaz hem kış yumurtası bırakır. Bunun için ağaçta hem yaz hem kış yumurtası bir arada bulunur. Yaz yumurtası yapraklara, kış yumurtası dallara bırakılır. Eylül sonu ve ekimde son erginlerde ölür. Ağaçta yalnız kış yumurtaları kalır. Yılda 3-4 döl verir.
Zarar Şekli
Asma yapraklarında bitkinin özsuyunu emerek zararlı olur. İlk beslenme ile beraber yapraklarda emgi lekecikleri görülmeye başlar. Bu lekeler başlangıçta açık sarımsı ve küçük odacıklar halindedir. -30- BAĞ Sayıca artmasına paralel olarak yapraklar önceleri sararır, daha sonra kurur ve dökülür. Genellikle yaprağın alt yüzünde beslenirler ve beslendikleri yerde ağ meydana getirirler. Yaprağın üst yüzünde beslenmeleri daha az olur.
Avrupa kırmızı örümceği ve meyve kahverengiakarı çiçeklerin çanak yapraklarını ve buketlerdeki taze yaprakları emerek sararttığından, bahçe yanmış gibi görünür. Şiddetli zarara uğrayan meyve ağaçlarında yapraklar gümüşi bir renk alır, meyve gözleri iyi gelişemez ve bu nedenle pişkin gözler az olur. Sürgünler de yeterince pişkinleşmediğinden kış donlarından zarar görür.
Yassıakar, ilkbaharda açılan tomurcuklara saldırarak zayıflatır. Meyve tutumunu önler. Meyveler renksiz ve kalitesiz olur. Gelecek yılın meyve gözleri normal teşkil edemez. Pişkin gözler az olur. Meyve verimi yıldan yıla düşer. Yaprakta damarlar boyunca renk bozulması başlar, grimsi kırmızı görünüm damar boyunca yayılır.
Bu akarlardan en önemlileri Panonychus ulmi, Tetranychus viennensis ve Tetranychus urticae’dir.
Ülkemizin meyvecilik yapılan her bölgesinde yaygın olarak bulunur.
Sayıları fazla ise yaprakların vaktinden önce sararıp kurumalarına sonuçta da erken yaprak dökümüne neden olur. Bu nedenle salkımlar açıkta kalır ve güneşten olumsuz yönde etkilenir.
Ayrıca asma yıldan yıla zayıflar, ürün kalite ve miktar yönünden etkilenir.
Konukçuları
Polifag zararlılardır. Akarlar başta elma, armut, ayva, kiraz, şeftali, badem, vişne, kayısı olmak üzere tüm meyve ağaçlarında bulunurlar.
Doğal Düşmanları Ve Etkinlikleri
Avcı akar ve böcekler zararlı akarların tüm dönemlerine saldırarak, onları baskı altında tutabilmektedirler. Ülkemizde tespit edilen doğal düşmanları aşağıda verilmiştir.
Phytoseiidae (Acarina) Familayısına Ait Predatörleri
Typhlodromus spp.
1. Euseius finlandicus (Oudemans)
2. Amblyseius potantillae (Garman)
3. Amblyseius agrestris (Karg)
4. Amblyseius aurescens (Athias-Henriot)
5. Amblyseius andersoni (Chant)
6. Amblyseius graminis (Chant)
7. Paraseiulus soleiger (Ribaga)
8. Paraseiulus subsoleiger (Wainstein)
9. Anthoseius recki (Wainstein)
Phytoseilus spp.
1. Kampimodromus abberanns (Oudemans)
2. Amblyseius barkeri (Hughes)
3. Amblyseius ornatus (Athias-Henriot)
4. Amblyseius obtusus (Koch)
5. Amblyseius bicaudus (Wainstein)
6. Amblyseius tenuis (Westerboer)
7. Paraseiulus erevenicusa (Wainstein et Arutunjan)
8. Paraseiulus ameliae (Ragusa and Swirski)
Dağılımı Ve Habitat
Başta Avrupa ülkelerinde olmak üzere, Türkiye, ABD, Kanada, Arjantin, Güney Afrika, Hindistan, Yeni Zelanda, Japonya ve Çin gibi pek çok ülkede yumuşak ve sert çekirdekli meyve ağaçlarında, pek çok yaprağını döken ağaçta, orman ağaçlarında, bağlar ve üzümsü bitkilerde zarar yapmaktadır.
Mücadele Yöntemleri
Biyolojik Mücadele
Akarların biyolojik mücadelesinde, yukarıda adı geçen faydalılardan Phytoseiidae familyasından türler ile S. longicornis, S. punctillum, S. gilvifrons önemli rol oynamaktadır. Bu türlerin doğada korunması, etkinliklerin artırılması, bulunmayan yerlere bulaştırılması ve kitle halinde üretilip salınması suretiyle biyolojik mücadele yapılır. Mücadele programları, özellikle Phytoseid’leri koruyacak şekilde planlanmalıdır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama Zamanı
Akarlara karşı özel olarak önerilmemektedir. Ancak kabuklu bit ve koşnillerin bulunduğu meyve bahçelerinde yapılacak kış mücadelesi, Avrupa kırmızı örümceği ve meyve kahverengi akarının kış yumurtaları ile yassı akarın kışlayan ergin popülasyonunu da düşürür.
Mayıs ayından itibaren, 100 yaprakta periyodik olarak yapılacak sayımlarda, akdiken akarı, iki noktalı kırmızı örümcek ve Avrupa kırmızı örümceği sayısının yaprak başına 8-10 adet bireyi geçmesi durumunda ilaçlama yapmak gerekir.
Kimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar Ve Dozları
Etkili Madde Adı Ve Oranı Formülasyonu Doz 100 lt Suya İlaçlama İle Hasat Arası
Süre (Gün)
Azocyclotin 25 % WP 100–150 g (elmada akdiken akarına karşı) 14
Bifenthrin 100 g/l EC 50 ml (elmada P. ulmi’ye karşı) 21
Bromopropylate 500 g/l EC 100 ml 21
Cyhexatin 600 g/l FL 50 ml 28
Cyhexatin 25 % WP 125 g 28
Clofentezine 500 g/l SC 20 ml (elmada kışlayan yumurtalara karşı) 28
Dicofol 195 g/l EC 150 ml (100 ml Elmada Akdiken akarı’na karşı) 7
Etoxazole 110 g/l SC 25 ml (elmada P. ulmi’ye karşı) 14
Ethoate methyl 420 g/l EC 100 ml (şeftalide kırmızı örümceğe karşı) 28
Fenazaquin 200 g/l SC 50 ml 28
Fenbutation oxide 550 g/l SC 30 ml 10
Fenpropathrin 185 g/l EC 25 ml (elmada Tetranycus spp. Ne karşı) 7
Fenpyroximate 50 g/l SC 50 ml (elmada P. ulmi’ye karşı) 14
Flubenzimine 50 % WP 75 g (elmada akdiken akarına karşı) 42
Halfenfrox 50 g/l CS 75 ml (elmada P. ulmi’ye karşı) 14
Hexythiazox 25 g/l + Fenpropatrin 50 g/l EC 50 ml (elmada P. ulmi’ye karşı) 7
Hexythiazox 50 g/l EC 50 ml 3
Kükürt %80 WP 400 g 7
Omethoate 565 g/l SL 125 ml 21
Petrol yağı 650 g/l+DNOC15 g/l Sıvı 5 lt /95 lt suya (kış mücadelesi)
Propargite 570 g/l EW 75 ml (elmada akdiken akarına karşı) 7
Propargite 588g/l EC 100 ml (elmada P. ulmi’ye karşı) 14
Propargite 790 g/l EC 75 ml (şeftalide T. Urticae, elmada P.ulmi’ye karşı) 14
Phosmet 50 % WP 120 g 14
Pyridaben 20 % WP 50–75 g (elmada) 21
Pyrimidifen 100 g/l SC 25 ml (elmada P.ulmi’ye karşı) 14
Tebufenpyrad 20 % WP 30 g, 37,5 g (elma) 7
Tetradifon, 75.2 g/l EC 200 ml (bir mevsimde 3 defadan fazla kullanılmaz) 7
Thiacloprid 480 g/l SC 20ml (şeftalide M. Persicae’ye karşı) 14
Spirodiclofen 240 g/l SC 30 ml (elmada P.ulmi’ye karşı) 14
Kullanılacak Alet Ve Makineler
İlaçlamada hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü kullanılır.
İlaçlama Tekniği
İlaçlama yaparken yaprakların alt yüzlerinin ve sürgünlerin iyice ilaçlanmasına özen gösterilmelidir.
Uygulamanın Değerlendirilmesi
Uygulamanın yapıldığı bahçelerde, ilaçlamadan 15 gün sonra yapılan kontrollerde, akar yoğunluğu yaprak başına ortalama 8-10 canlı bireyin altına düşmüşse uygulama başarılıdır.
