TÜRKÇE ADI     : KİTAP BİTİ  

LATİNCE ADI    : LIPOSCELIS BOSTRYCHOPHILUS

İNGİLİZCE ADI : BOOK LOUSE

Tanımı  

Yıllanmış kitapların en büyük düşmanı olan kitap bitlerinin bilinen birçok türü var. Bilimsel adıyla “Psocoptera” olarak tanımlanmış tür gerçek anlamda bir bit çeşidi değil; yumuşak gövdeli, uzun duyargalı, ağzı parçalamak için evrimleşmiş, çoğu 5 mm boyutunda olan bir böcektir. Kitap bitleri kanatlı ya da kanatsız da olup; bağlı oldukları alt kitap biti familyalarına göre özellikleri değişkenlik gösterebilirler.

Sıkça rastlanan kitap biti türüne bilim dünyasında “Lipocelis” adı verilmiş. Bilinen yaklaşık 126 alt türü vardır ve dünyanın her yerinde bulunmaktadır. Kanatlı ve kanatsız olanları vardır.

Ne Yapar?

Düzenli olarak temizlenmeyen raflarda beliren kitap biti, eski ve değerli kitaplarınıza büyük zararlar verebilir. Kitap biti nemli, sessiz yerleri seven çekingen bir böcek türüdür ve düzenli bakım yapılmayan ambarlara, kütüphanelere ve odalara koloni kurarlar. Ağaç kabukları, taş ve kitaplar arasında yaşayan kitap bitleri (Psocoptera) de ayrı bir grup olup ağız yapıları çiğneyici tiptedir. Duvar kâğıtlarının ve mobilyaların altına, rafların derinliklerine saklanır ve ortamın uygun olduğunu düşündükleri zaman beslenmeye başlarlar. Menüleri oldukça geniştir; mobilyalar, kitaplar, tahıllar, yosun, mantar ve polen (çiçek tozu), bitkiler kısaca bulabildikleri çoğu bitkisel besini tüketirler.   

Nasıl Görünür?

Kitap bitleri, çoğunlukla grimsi tonlarıyla dikkat çeker ve uzun antenlere sahip olur. 1 mm boyutunda olabilecekleri gibi, 5 mm uzunluğunda da olabilirler; küçüklükleri sebebiyle fark edilmeleri zordur. Çoğunluğu kanatsızdır ya da işlevsel olmayan küçük kanatlara sahiptir. Parçalayıcı ağızları sayesinde bulabildikleri her türlü bitkisel besini yerler. Şayet kitaplarınızda delikler fark ediyorsanız bir kitap biti istilasıyla karşı karşıya olabilirsiniz.

Yaşam Alanı

Rutubetli ve sıcak ortamları seven kitap bitleri, mümkün olduğunca az kullanılan ve bol besin bulunan mekânları tercih ederler. Bu mekânlardan bitler nasıl temizlenir diye merak ediyorsanız, öncelikle ortamı rutubetten arındırmalısınız. Her ne kadar yiyecek depolanan alanlarda rutubet kontrolü zor olsa da, düzgün tasarlanmış bir havalandırma sistemiyle bu problem çözülebilir.

Yaşam Döngüsü

Dişiler, çoğunlukla yaz mevsiminde yumurtlarlar ve her bir dişi 60’a yakın yumurta üretebilir. Bit yumurtaları ortalama 21 günde yeni bit nimflerini meydana getirirler. Ortalama kitap biti ömrü 110 gündür. Bir kütüphanede bit nasıl oluşur sorusunu merak ediyorsanız, cevabı odaya girip çıkan kişilerde ya da eşyalarda arayın. Bitler çoğunlukla bir yere taşınarak gelirler; örneğin kitaplığınıza yeni eklediğiniz kitapların içinde bit yumurtaları olabilir. Bulundukları ortamın nemlilik derecesi % 60 seviyesinde ise çok hızlı çoğalırlar; % 14’e kadar olan seviyelere kadar üremeye devam edebilirler. Bitlerden kurtulmanın kesin çözümü ortamın rutubet derecesini en alt seviyelerde tutmaktır.

Mücadele Yöntemleri

Kitap bitlerine karşı en etkili çözüm, önceden söylediğimiz gibi ortamın rutubet seviyesini minimuma indirmektir. Bunu gerçekleştirebilmeniz için ortamda su sızıntılarını olmamalı, havalandırma sistemi düzgün tasarlanmış olmalı ve gider boruları hiçbir zaman tıkanık kalmamalıdır. Ayrıca bitten kurtulma yollarına başka alternatifleri de var:

Yolları Kapatın

Bitler, bir taşıyıcı kullanabilecekleri gibi, ortama etrafta bulunan yarık ve çatlaklardan da ulaşabilirler. Bitlere karşı savunma oluşturmak istediğiniz alandaki tüm çatlakları ve yarıkları kapatın.

Yiyecekleri Açıkta Bırakmayın

Açıkta bırakılan yiyecek stokları, bitler için bir davetiye gibidir. Kilerlerinizde yiyeceklerinizi mümkün olduğunca kapalı kaplarda saklayın.

Tozları Temizleyin

Duvar köşelerinde ve pencere kenarlarında zamanla oluşan tozları düzenli olarak temizleyin. Bitler bu tozlu alanlarla yaşamayı çok severler; böylece onların yaşam alanlarından birini yok etmiş olursunuz.