TÜRKÇE ADI : BAĞ ÜVEZİ
LATİNCE ADI : ARBORIDIA ADANAE - ANAGRUS ATOMUS - OLIGOSITA PALLIDA
İNGİLİZCE ADI :
Arboridia Adanae
Tanımı
Erginler 2.7-3 mm uzunluğunda, sarımsı açık kahverengi desenlidir. Başın ön tarafında ve scutellum’un üzerinde ve iki yanında ikişer adet siyah leke bulunur. Nimfleri sarı renklidir. Yumurtaları alt yüzeyde, yaprak dokusu içine gömülü, fasulye biçiminde ve 0.5 -0.7 mm boyundadır.Baş çoğunda sivri, petek gözler belirgin, antenler kıl gibi ve kısadır. Genç bireyler sıçrar, erginleri uçar. Arka tibialar dikenlidir.
Biyolojisi
Kışı yere düşmüş asma yaprakları, yabancı ot, kesek altı gibi gizlenebilecek yerlerde ergin halde geçirirler. İlkbaharda (nisan sonu mayıs başlarında) kışladıkları yerlerden çıkan erginler 15-20 gün asmaların yapraklarında beslenerek cinsel olgunluğa ulaşırlar ve çiftleşerek yumurtalarını yaprakların alt yüzeylerinde epidermis altına bırakırlar. Yumurtaların konulmasından 15-20 gün sonra çok açık renkli, kırmızı gözlü nimfler çıkar. Bunlar bir süre yaprakların alt yüzeylerinde beslendikten sonra gömlek değiştirip ikinci devre nimf olurlar. Ergin oluncaya kadar beş gömlek değiştirirler. Yazın meydana gelen döller birbirine karışır, yılda 2-3 döl verirler.
Konukçuları
Arboridia adanea sadece bağlarda zararlı olan bir türdür.
Zarar Şekli
Bağ üvezi ergin ve nimfleri, yaprakların alt yüzlerinde bitki özsuyunu emerek beslenirler.
Yaprakların sokulup emilen yerlerinde önceleri soluk renkli lekeler meydana gelir, sonra buraları kahverengine dönüşür ve kurur. Eğer zararlı yoğunluğu yüksek ve yapraklarda zarar fazla ise emilen yapraklardaki lekeler genişler, zarar gören yapraklar dökülür. Yapraklarının çoğu dökülen asmalardaki salkımlar cılızlaşır, taneler güneş yakmasına maruz kalır. Çubuklar kışa zayıf girdiğinden ilkbaharda asmalardaki gelişme zayıf olur ve taneler iyi gelişemez.
Doğal Düşmanları
Güney Anadolu Bölgesi’nde zararlının Hymenoptera takımına bağlı 2 adet yumurta parazitoidi bulunmuştur. Bunlardan Oligosita pallida Krygger (Trichogrammatidae), Anagrus atomus (L.)(Mymaridae)’a göre daha yüksek oranlarda bulunmaktadır. Parazitlenme oranının %85-99 olduğu saptanmıştır.
Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler
Bağda budama artıklarının temizlenmesi ve toprağın işlenmesiyle kışlayan erginlerin
çoğu yok edilmiş olur.
Biyolojik Mücadele
Doğal düşmanlar bu zararlı üzerinde oldukça etkilidir. Doğal fazla olduğu yerlerde kimyasal mücadeleye gerek duyulmamaktadır. Bu nedenle doğal düşmanların etkinliğini arttırmak için tedbirler alınmalıdır. Doğal düşmanlar böğürtlen ve yabani güllerde yaşarlar. Bu nedenle bağ alanları
çevresindeki böğürtlen ve yabani güller korunmalı ve olmayan yerlere bu bitkilerin dikilmesi sağlanmalıdır.
Kimyasal Mücadele
Asmalarda ilk yapraklanmalar görüldükten sonra bağlar kontrol edilmeli, yaprakların özellikle alt yüzleri kontrol edilerek Bağ üvezi erginleri aranmalıdır. 25 dekarlık alan için, bu alanı temsil edecek 10 asma seçilir. Her asmanın dört yönünden ve özellikle iç kısımlarından rastgele 10 yaprak alınarak toplam 250 yaprak incelenir. Sonuçta bir yaprağa 1. dölde ortalama 3-5, 2. dölde 5 veya daha çok sayıda nimf ve ergin sayılması halinde kimyasal mücadele önerilir.
Kimyasal mücadelede kullanılacak ilaçlar ve dozları: İl/ilçe Müdürlükleri ve reçete yazma yetkisi bulunan kişilerce belirlenmelidir.
Özellikleri
Görünüm ve yaşam döngüsü: Yaklaşık 2 mm uzunluğunda çok küçük kahverengi eşekarısı. Dişi yumurtalarını yaprak yumurtasının yumurtalarının içine enjekte eder. Larvalar daha sonra yumurta içeriklerini tüketirler ve böylelikle yaprak bitkisi yaşam döngüsünü bozarlar.
Genel Durum
Biyopestisit tipi: Böcekçil canlı
Madde grubu: Makro-organizma
Madde kökenli: Doğal
Aksiyon modu: Parazitlik ve tüketim
Madde kaynağı: Küresel çapta yaygın olan Mymaridae ailesine ait bir parazitoid yaban arısıdır.
Madde üretimi: Ticari olarak yapraklı yumurtalar üzerinde kontrollü koşullar altında yetiştirilir.
Kullanımları: Bitki koruma
Hedef zararlıları: Yaprakpireleri ( Hauptida maraccana, Arboridia kermanshah, Empousca
decipiens, Eupteryx mellissae ).
Başlıca kullanılma nedenleri: Özellikle sera domatesi, salatalık, süs bitkileri ve üzümlerin yetiştirilmesinde kullanılır.
Özellikleri
1. Küçük böcerklerin uzunluğu ovipositor hariç 0.3-1.2 mm veya ovipositor dahil olmak üzere uzunluğu 1.8 mm kadardır.
2. Metalik değildir.
3. 2 Segmentten fazla olmayan kordon bulunur.
4. Tarsi 3 segmentlidir.
Taksonomisi
Familyanın şu anda 83 cinsi ve 839 türü yerleştirilmiş. Genel olarak kabul edilmiş bir alt familya sınıflandırması önerilmemiştir.
Biyolojisi
Bir Lathromeris türü ve Oligosita'dan birinin, cecidomyiidlerin larva parazitoidleri olarak geliştiği gözlemlenmiştir. Birçok tür doğrudan veya daha az maruz kalan konakçı yumurtalarına doğrudan doğruya salınır ve örneğin kurutulmuş sap kürelerine yumurtlamaya çalışabilirler. Birkaç trikogrammatid, Dytiscidae, Notonectidae veya Odonata gibi sucul konakçıların yumurtalarını parazitize ederken, yumurta su yüzeyinin altındadır. Bu suda yaşayan türler su altında yüzerek konakçıları arar. Bazı türlerde yetişkinler, taze hazırlanmış yumurtalara erişmek için kendilerini yetişkin uzun antenli çekirgelere (tettigoniidlere) bağlar.
Tarif edilen yumurtalar en azından biraz uzundur ve bazen her iki ucu pürüzsüz bir şekilde yuvarlanmış halde merkezi olarak hafifçe genişler veya bir uçta bir saplı olabilir.
İlk evre larva genellikle iki tipten biridir, her ikisi de kese şeklinde ya da mymariformdur.
Bazı türlerde ek bir apikal kavisli, omurga benzeri işlem olabilir. Olgun larva genellikle sağlam, belirgin bir şekilde bölünmüş ve integumental dikenler veya kıl yoktur. Trakeal sistem eksik görünüyor.
Pupasyon, konakçı yumurtasının kalıntıları içinde gerçekleşir, yetişkin parazitoidi, yumurtanın
koryonunda bir delik açarak ortaya çıkar.
Birçok trichogrammatids türü, çeşitli böcek zararlılarının, özellikle Lepidoptera'nın biyolojik kontrolünde yaygın olarak kullanılmasından dolayı ilgi çekicidir. Bu alanda parazitizm oranları sıklıkla yüzde 90'a ulaşabilir. Kullanılan türlerin çoğu laboratuvar koşullarında kitlesel olarak yetiştirilmekte ve daha sonra zararlı böcek türlerini, ekonomik olarak önemli zarara neden olabilecek şekilde kontrol etmek için mevsim başında piyasaya sürülmektedir.
