İnsan sosyal bir varlıktır. Yalnızlık Allah’a mahsustur. Dolaysıyla yaşadığımız süre içerisinde diğer insanlarla mutlaka iletişim kurmak durumunda kalırız mecburen. Yalnız yaşayamadığımıza göre insanlar bizim için çok önemlidir öyle de olmalıdır. Hayat boyu bize lazım olan ihtiyaçlarımızı tek başımıza kendimizin halletmesi imkânsızdır. Mutlaka başkalarının da katkı ve yardımına ihtiyaç duyarız. Hani “Bir elin nesi var, iki elin sesi var” diye bir sözümüz vardır ya, tam da anlatacaklarımızın özeti bir sözdür.
İnsan olarak karşıdakinin de insan olduğu bilincinde olduğumuzda hayat daha kolaylaşır bize. Çünkü karşıdakini insan gördüğümüzde kendimizden yola çıkarak duygudaşlık(empati) yapar bizim yaptığımız hataları onunda yaptığında hoşgörü gösterebiliriz.
İnsanlara hoşgörü gösteremeyip kötü ilişkiler içinde olmak yaşamı oldukça zorlaştırır. Kavga, mücadele, geçimsizlik, anlaşmazlık hayatı çekilmez, yaşanılmaz yapar. İnsanlarla iyi ilişkiler içinde bir yaşam sürdürmek ise hayata büyük bir lezzet, huzur, sevinç ve bereket katar. Hayat dostluk ve arkadaşlığın aydınlığı içinde çok güzelleşir. Bu nedenle insanlar birbirlerini sevmelidirler. Yunus Emre bir dörtlüğünde:
“Gelin tanış olalım
İşi kolay kılalım
Sevelim sevilelim
Dünya kimseye kalmaz” demektedir.
Eğer siz, insanlar arasında iyi, kötü diye bir ayırım yapar, sevginize çeşitli engeller koyarsanız insanlarla iyi ilişki içinde yaşama isteğiniz ne kadar çok olursa olsun bu isteği kesintisiz sürdüremezsiniz.
Sevgili Dostlar
Sizlerde şöyle etrafınızda olup bitenlere alıcı gözle bakarsanız Koca koca kelli felli insanlar görürsünüz. Bunlara daha dikkatli baktığınızda bunların pek çoğunun birbirlerine küs yaşadıklarını, hatta içlerinde kin beslediklerini, ceviz kabuğunu doldurmayacak eften püften sebeplerle birbirlerine alındıklarını, kırıldıklarını, aile içi küslükler yaşadıklarını. Ve hatta kardeşle, amcayla, dayıyla, teyzeyle, halayla konuşmayanların olduklarını görür kendinizden utanırsınız. Hâlbuki başlık olarak aldığımız sözü düstur edinse ne inciten olur ne de incinen olur.
Konuyu burada noktalamak isterken gönlüme başlıktan esinlenerek bir şiir düştü, buyurun:
İNCİTİRSEN İNCİNİRSİN
Şu gerçeği iyi anla
İncitirsen incinirsin
Şaka olmaz her insanla
İncitirsen incinirsin
***
Dolsan bile sakın taşma
Hakikatten asla şaşma
Konuşurken haddi aşma
İncitirsen incinirsin
***
Hakka döndürüp yüzünü
Erce konuş her sözünü
Yokuş etme ki düzünü
İncitirsen incinirsin
***
Kısaysa makbuldür peşrev
Ne nutuk çek ne de söylev
İnsanı insan diye sev
İncitirsen incinirsin
***
HALİL sözü kendine de
Olmayım dersen rencide
Bu geçerli tek kaide
İncitirsen incinirsin