AVRUPA EŞEK ARISI 

TÜRKÇE ADI     : AVRUPA EŞEK ARISI 

YÖRESEL ADI   : ALMAN EŞEK ARISI - ALMAN SARI CEKETLİ EŞEK ARISI

LATİNCE ADI    : VESPULA GERMANICA

İNGİLİZCE ADI : EUROPEAN WASP- GERMAN WASP- GERMAN YELLOWJACKET

A: Baş; B: Göğüs; C: Karın; 1: Tapınak; 2: Tepe Noktası; 3: Ocelli; 4: Birleşik Göz; 5: Oculomalar Alanı; 6: Duyarga; 7: Gena; 8: Alt Dudak; 9: Ön Ayak; 10: Orta Bacak; 11: Uyluk Kemiği; 12: Kaval Kemiği; 13: Mahmuz; 14: Ayak Bileği; 15: Tarsal Pençe; 16: Arka Ayak; 17: Göğüs Kemiği; 18: İğne; 19: Arka Sırt; 20: Arka Kanat; 21: Ön Kanat 

Eşek arısı ya da Vespa, Vespidae familyasına ait yaban arısı cinsidir. Türkiye'deki yaygın türü "sarıca" olarak bilinen Avrupa Eşek Arısı’dır (Vespa Crabro). 

Açıklama Ve Kimlik

Gövdesi kızılımsı sarı ve siyah çizgili olan eşek arıları oldukça iri yapılıdır. Tipik yaban arısı renkleri sarı ve siyahtır. Bu arı, adi eşek arısına (Vespula Vulgaris) çok benzer, ancak adi eşek arısından farklı olarak, başının üstünde üç minik siyah nokta vardır. Ayrıca Alman eşekarısının, karnının üzerinde siyah noktalar vardır. Adi eşekarısı ile benzer işaretleri ise, üstlerindeki siyah halkalardır. Bununla birlikte, başının üstündeki kara leke, bazen kesik görülebilir, bu da türlerin tanımlanmasını için zor olabilir. Uzunlukları, arıbeyinde 30 mm'yi, işçi arılarda 23 mm'yi bulur. Alman eşek arısı, 74.1 ± 9.6 mg kütleye sahiptir. 

Yaşam Şekli

Eşek arıları normal arılara nazaran daha iri yapılı olduğundan, bu iki farklı tür karşılaştıklarından eşek arıları bal arılarına karşı üstünlük sağlayabilmektedir. Bu nedenle bazı zamanlarda, özellikle kurak geçen zamanlarda, eşek arılarının bal kovanlarına saldırarak buralardaki arıları öldürmesi ve balları çalması olaylarına sık rastlanabilmektedir. Eşek arısı normal zamanda yaşam alanı ve kovanı ihlal edilmediği sürece saldırgan değildir. Ancak artan şehirleşme ve insanların artık doğadaki birçok şeye müdahale edebilir hale gelmesi nedeniyle eşek arılarının da yaşam alanları insanlarla iç içe olmuş durumdadır. Özellikle haber kanallarına konu olacak derecedeki durumlar dahi ortaya çıkmaktadır. Örneğin; bir evin çatısının tamamının eşek arıları tarafından kovan haline getirilmesi karşılaşılabilir durumlar arasındadır. Bu gibi durumlara karşı insanların müdahalede bulunması sonucunda da eşek arılarının insanlara saldırması gibi olaylara sık rastlanılır hale gelmiştir. 

Beslenmesi 

Eşek arısı, doğal ortamda hiçbir şekilde aç kalmamaktadır. Yemek artıklarından, meyve sebze parçalarına, ölü hayvan etlerinden, böceklere kadar geniş bir besin yelpazesine sahip olan eşek arısı rahatlıkla karnını doyurabilmektedir. İnsanların artık yemekleri çöplere dökmesi sonucu artan bu yemekler özellikle eşek arılarının yerleşim alanlarına yönelmesinde büyük rol oynamaktadır. 

Alman eşek arısının bir çok farklı diyeti vardır. Bu arılar, leş, canlı eklembacaklılar, meyve, yaprak özsuyu, işlenmiş insan gıdaları  ve çöp ile beslenirler. Onlar fırsatçı temizleyiciler ve avcılardır. Farklı kaynaklardan çeşitli yiyecekler elde edebilirler. Örneğin, Alman Eşek Arısı’nın birçok türünün yaz sonunda arı kovanı girişinde ve dışında bulunan ölü bal arıları (Apis Mellifera) ile beslendikleri gözlenmiştir. 

Üremesi

Eşek arısı diğer tüm arılar gibi üç adımlı bir doğum evresinden geçmektedir. Birinci adım ana yani kraliçe arının kovan içerisine bıraktığı yumurtalarla başlamaktadır. Ancak, bu yumurtalar arıların sınıflarına göre farklı yerlere yerleştirilmektedir. Ana arı ve işçi arılar döllenmiş yumurtadan, erkek arı işe döllenmemiş yumurtadan çıkmaktadır. İşçi arıların yumurtalarının bulunduğu gözenekler ile erkek arıların gözenekleri birbirinden farklı olmaktadır. 

Eşek arısı yumurta evresinden sonra larva evresine geçerek ikinci adıma geçilir. Bu evrede larvalar arı sütüyle beslenir. Daha sonra ise bal ve polen verilir. Son evre olan pupa yani kurtçuk evresinde ise artık arı hücreden çıkmaya hazır duruma gelmektedir. Bu hücrelerdeki yumurtaların toplam döllenme süresi 12 gündür. Hücreden çıkan arı 2 gün içerisinde iyice güçlenerek normal halini almaktadır. 21 gün içerisinde ise rengini tam anlamıyla alır. Arıların yumurtadan çıkma süresi, arıların türlerine göre değişim göstermektedir. 

Sınıflandırma Ve Evrim

Kuzey Amerika'da, bu yaban arıları yaygın olarak Sarı Ceketli Eşek Arısı olarak bilinir. Ama bu isim, aynı zamanda kardeş cinsi Dolichovespula içindeki türler için de geçerlidir. Vespula cinsinin üyeleri sık sık, diğer cinslerle ile karıştırılır. Özellikle Kağıt Arısı ve Avrupa Kağıt Eşek Arısı ile çok karıştırılır.

Dağılım Ve Habitat 

Avrupa Eşek Arısı, Avrupa’da, Kuzey Yarımküre'de, Kuzey Afrika’da ve Asya’nın ılıman bölgelerinde çok bulunan yerli bir yaban arısı türüdür. Bu arı, Kuzey Amerika’ya, Arjantin’e, Şili’ye, Avustralya’ya ve Yeni Zelanda’ya da girmiştir. 

Onlar istila ettikleri alanlarındaki yaban hayatına önemli derecede zarara neden olmuşlardır. Avrupa Eşek Arısı beslenmek için, yılda en fazla 1000 m uzaklığa kadar dağılabilir. Bu yüzden onların hızlı dağılması büyük olasılıkla kış uykusuna yatan  kraliçe arıların yanlışlıkla insanlar tarafından taşınma ile mümkün olur. 

Yeryüzünde geniş bir bir dağılım gösteren bu yaban arıları, bazen kova büyüklüğünde olan yuvalarını ağaç kovuklarında, duvar oyuklarında ender olarak da toprak üstünde kurarlar. Yuvalarının çoğunluğu toprak altında ve toprakta bulunur. Yuvaların içi, çiğnenmiş bitkisel maddelerin tükürükle karışmasından oluşmuş, kağıda benzer gri peteklerle döşelidir. Eşek arıları ağızlarındaki dişleriyle ısırır. Ancak zorda kaldığı vakit iğnesini batırır. Bu iğne zehirlidir. Sokması çok ağrı veren eşek arısının zehiri, insanda ağır alerji tepkilerine yol açabilir. Eşek arıları bal yapmazlar. Tozlaşmadan görevli değildirler. Etçil canlılardır. Tarım zararlılarının ortadan kaldırılmasında önemli rol üstlenirler, çünkü yavrularını bu küçük böceklerle beslerler. Sadece yumurtalarını bırakmak için az sayıda petek gözü örerler. Ayrıca kraliçe yuvayı tek başına yapar. 

Koloni Devri 

Kraliçe ilkbaharda tek başına embriyonlar için bir yuva inşa eder. Bu yuva bir dizi altıgen hücre içerir. Bu hücreleri olgunlaşmamış eşekarıları ev için kullanılır. Bunlar, yumurta, larva ve pupadır. Yaz aylarında hızlı büyümeden dolayı, kolonideki işçi sayıları ve yuvanın ölçülerinde büyük bir artış olur. Yaz sonuna kadar, büyüme hızı önemli ölçüde yavaşlar ve daha çok erkek işçiler üretilir. Yuvadaki hücre sayısı % 30- 40 oranında azalır. Bu yeni hücreler yeni kraliçelere ve erkeklere evdir. Eski kraliçeler ise sonbaharda ölür ve yeni kraliçeler, hazırda beklemeye başlar ve koloni çöker. Bazı durumlarda, yuvalar kış boyunca hayatta kalabilir ve bir sonraki sezona ulaşır. Bu durum ortaya çıkarsa yuva çok eşli olur ve önceki yıla göre çok daha büyük boyuta ulaşır. 

Avrupa Eşek Arısı yuvaları kuvvetli iklimden etkilenir. Avustralya'da ortalama koloniler 9500 den fazla küçük işçi ve 3600 büyük kraliçe ve erkek hücreleri içerir. Mayıs ayı sonuna kadar, Avustralya'daki kolonilerde küçük hücrelerden çıkan 15.000 eşekarısı ve büyük hücrelerden çıkan 2500 eşekarısı bulunur. Bu iklim koşullarının çok daha az elverişli olduğu İngiltere'de görülen koloniler % 20 daha azdır. Avustralya'da yuvalar önemli sayıda kışı geçirebilir, İngiltere'de ise yuvaların hiçbiri kışı geçiremez. 
Zararları 
Bu tür, kendi doğal aralığının dışında pek çok alanda bir haşere olarak kabul edilir. Güney İzlanda kayın ormanlarında böcekler tarafından üretilen yaprak özsuyu bolluğu nedeniyle Alman Eşek Arı’larının sayıları çok fazladır. Bunun orman ekolojisi üzerinde ciddi bir etkisi vardır.
 

Nasıl Mücadele Ederiz? 
 

Öncelikle şunu belirtmek isterim eşek arısıyla sarıca arısını çok karıştıran arıcı arkadaşlarımız var, sarıca arı ile eşek arıları farklıdır, aslında eşek arılarının bir çok çeşidi var ama arıcılıkta bize en çok zararı olanlar sarıca ve eşek arısıdır, eşek arısıyla sarıca arının fotolarını da koyuyorum, arılıklarımızda eşek arılarıyla nasıl başa çıkarız, ben kendi uygulamış olduğum yöntemleri anlatmaya çalışacağım.
 

1- Yuvada Yok Etme Yöntemi
Eşek arıları genelde aksam üzerleri arılığımızdaki arıların içme sularına çok gelir,ve akşamüstü suyu alan eşek arısı hemen suyu yuvasına taşır,bunları gözlemleyerek takip altına alırız,diyelim ki eşek arısını gözünüzden kaybettiniz hiç tereddüt etmenize gerek yok,bekleyin orda ve bakmaya devam edin,tekrar bir eşek arısı yine gelecektir,çünkü su içmeye gelenler hep aynı güzergahtan çalışırlar arı yerlerden uçmazlar bir yol varmış gibi aynı hizadan uçarlar, zaten arılığımızdan çok uzakta olmazlar yakındırlar ve toprak altına yuva yaparlar,bu şekilde yuvayı buldunuz,ama müdahale yapmayın,hemen yuvanın başına bir sopa dal parçasını zıplayarak dikin,sıvı olarak bir ilaç pompasına (insektisit) haşere ilacı hazırlayın,ve havanın kararmasını bekleyin,hava karardıktan sonra yuvaya doğru gidin diktiğiniz sopayı göreceksiniz zaten,sopayı dikmemizin amacıda yuvayı daha kolay bulmak için,pompanın ucunu yuvanın içine sokarak sıkın ilacı ve ayağınızla toprağı bastırın,10 dk sonra hepsi kökten ölüyor,

2- Tuzaklar
Çok çeşitli eşek arısı tuzakları var benim uyguladığım sistem ise fare yapıştırıcısı, bir karton yada kontraplak 25x25, 30x30 ebatlarında olduğu zaman oluyor, fare yapıştırıcısını kartona veya kontraplağa iyice süreriz, tam ortasına tavuk ciğeri, balık, koyarız, şunu da belirtmek isterim incire de çok güzel geliyor ama bal arıları da konuyor ben onun için uygulamıyorum, birde sürekli aynı etleri koymamak gerekiyor,bugün balık koyduysak, bir dahaki değişimde ciğer koyarsan daha etkili oluyor.