Vücut yağ oranın artmasına şişmanlık diyoruz. Şişmanlığın tıp bilimindeki ismi ise OBEZİTE?dir. Vücut yağı normal erkeklerde ağırlığın %15-18?ini, kadınlarda %20-25?ini oluşturur. Erkeklerde bu oran %25?i, kadınlarda ise %35?i geçerse şişmanlık oluşur. Çocuklarda ise boy-kilo cetveline göre 95 persentilin üzerine çıkması durumunda şişmanlıktan bahsedilir. Dünya Sağlık Örgütü 1997 yılında şişmanlığın küresel bir epidemi halini aldığını ve mutlaka tedavi edilmesi gereken kronik bir hastalık olduğunu ilan etmiştir. Sıklılığı da giderek artmaktadır.

Şişmanlık ateroskleroz veya damar sertliği, hipertansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalığı , kan yağlarında yükseklik ve birçok yandaş hastalığın ortaya çıkmasına neden olması nedeniyle büyük önem arz eder. Kilo vermekle bu hastalıkların azalması veya düzelmesi sağlandığı için şişmanlık mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. TÜRKİYE?DE HER 3 KADINDAN BİRİ VE HER 5 ERKEKTEN BİRİ ŞİŞMANDIR
Türkiye?de şişmanlık son 10 yılda kadınlarda %65 oranında, erkeklerde ise %30 oranında artış gösterdiği saptanmıştır. Yeni yapılan bir çalışmada bölgelere göre şişmanlık en fazla İç Anadolu?da (yüzde 25 ), en az ise Doğu Anadolu?da (yüzde 17.2 ) saptanmıştır. Her 2 ev kadınından 1`inin şişman ve kadınların şişmanlığının tamamına yakınının da hastalık getiren ``elma`` tipinde olduğu ortaya konmuştur. Türkiye`de her 3 kadın ve her 5 erkekten 1`inin şişman olduğu saptanmıştır. Şişmanlığın giderek artmasının nedeni fizik aktivitenin azalması veya hareketsizliğin giderek artmasına, BESLENME ALIŞKANLIKLARINDAKİ DEĞİŞMEYE, lezzetli ve yağ içeriği yüksek gıdalarla beslenmeye ve fast food türü gıdalarla beslenmenin artmasına bağlanmaktadır. Harcadığınızdan fazla kalori alınması durumunda alınan fazla enerji vücutta yağ olarak depolanarak şişmanlığa neden olur.

Şişmanlığın oluşumunda genetik ve çevresel faktörlerin ve psikolojik durumun önemli etkisi vardır.Şişman kişilerin çocuklarında şişmanlık görülmesi 2-3 kat daha fazladır. Anne ve babanın her ikisinin şişman olması durumunda çocuklarının %80? ninde erişkin yaşta şişmanlık gelişir. Anne veya babadan biri şişman ise çocuklarda %40, her ikisi normal kilolu ise %10 oranında şişmanlık gelişme riski vardır.
Çocukluk çağında (3-10 yaş arası) aşırı kilolu olan çocukların %50 ?sinde erişkin dönemde aşırı kilolu olma riski vardır.
 
 
ŞİŞMANLIĞIN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR
Hipertansiyon (Tansiyon yüksekliği)
Diabetes Mellitus (Şeker hastalığı)
Kalp hastalıkları
Safra kesesi taşı
Karaciğer yağlanması
Artroz
Reflü özofajit
Gut-Ürik asit artışı
Kanser sıklığında artış (Kadınlarda meme, rahim ve safra kesesi kanseri, erkeklerde kolon-kalın barsak ve prostat kanseri artar)
Adet görme bozuklukları, polikistik over
Psikolojik bozukluklar (Aşağılık duygusu, kendine güven azalması, sosyal yaşamdan uzaklaşma)
Felç-inme sıklığı artar
Uyku apnesi sıktır
Kadınlarda tüylenme-Hirsütizm
Karaciğer yağlanması oluşur.
Şişmanlığın teşhisi için vücut kitle indeksi (VKİ) denilen bir formül kullanıyoruz. Bu kilogram olarak vücut ağırlığının boyun metre cinsinden karesine bölünmesi ile bulunmaktadır. Eğer VKİ, 25 Kg/m2 den az ise sağlıklı, 25-30 arası ise aşırı kilolu, 30? dan fazla ise şişman, 40 dan fazla ise aşırı şişman veya ölümcül şişman olarak tanımlamaktayız. Ayrıca vücut ağırlığının ideal ağırlığa göre %120 artmasına şişmanlık diyoruz
 
Uzm. Dr. Adnan K. USALAN
Göğüs Hastalıkları ve Tb. Uzmanı